چگونگی انجام کارهای انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور
برخی از ایرانیان خارج از کشور ممکن است در برهه ای از یک زمان خاص درگیر مساله حساس تعیین تکلیف ارثیه در ایران شوند که دوری از ایران می تواند باعث بروز نگرانی های جدی در مورد شکل انجام کارها و اجرای عادلانه فرآیند تقسیم اموال شود و گاهی به دلیل نا آشنایی به قوانین حقوقی مشخص نمودن شمار وراث، درجه خویشاوندی بازماندگان و میزان سهم آنان از اموال به جا مانده با چالش های جدی همراه می شود که تنها با دریافت مشاوره های درست و انتخاب راهکار مناسب، مسیر دستیابی به حقوق هر کدام از ورثه هموار خواهد بود.
در نگاه نخست شاید رسیدگی به امور مرتبط با ارثیه و تقسیم اموال متوفی از خارج کشور بسیار پیچیده، چالش برانگیز و دور از دسترس به نظر برسد اما تجربه بارها و بارها نشان داده استفاده از دانش و تجربه وکلای تخصصی این زمینه، می تواند در کنار دست یابی به نتیجه دلخواه، باعث آسودگی خاطر و کاهش چشمگیر هزینه و زمان انجام این فرآیندها به ویژه برای هموطنانی که درخارج از کشور هستند؛ شود.
مشخص شدن شمار و سهم وراث با دریافت گواهی انحصار وراثت
می دانیم هنگامی که فردی از دنیار می رود اموال او به ورثه به ارث خواهد رسید که به این اموال در اصطلاح حقوقی ماترک گفته میشود برای مشخص شدن اینکه این اموال بین چه افرادی و با چه نسبتی تقسیم شود نخستین مدرکی که درخواست می شود گواهی انحصار وراثت است؛ این گواهی سند رسمی، قانونی و معتبری است که به وراث این امکان را می دهد تا بنابر شرایط تعریف شده در قانون، سهم الارث خود را دریافت نمایند.
مراحل دریافت گواهی انحصار وراثت
آماده سازی مدارک لازم برای صدور استشهادیه
بررسی دقیق اسناد و رفع نواقص جهت دریافت استعلامات قانونی
ثبت دادخواست در دفتر خدمات قضایی و پیگیری امور در شورای حل اختلاف
انتشار آگهی در روزنامه رسمی (چاپی/ الکترونیکی) برای صدور گواهی انحصار وراثت نامحدود
تعیین مالیات بر ارث متوفی و مراجعه به شعب شورای حل اختلاف برای دریافت گواهی انحصار وراثت
تمامی مدارک باید به طور کامل ارائه شوند و در صورتی که هریک از مدارک ناقص باشد یا برخی از ورثه تمایلی به همکاری نداشته باشند، ممکن است دریافت دادنامه انحصار وراثت با مشکل روبرو شود که تنها استفاده از تجریه و تخصص وکیلی خبره در این باره راهگشا خواهد بود.
اختلاف نظر و همکاری نکردن وراث برای دریافت گواهی انحصار وراثت
بسیار پیش آمده که یک یا چندتن از ورثه بر سر اموال و دارایی های به جا مانده از متوفی مانند زمین، آپارتمان، باغ، ویلا، خودرو یا حتی موجودی حساب بانکی توافق نداشته باشند و ناراحتی و مخالفت خود را با اقداماتی همانند طرح ادعاهایی مبنی بر بر داشتن وصیت نامه، دست نوشته، فایل صوتی یا تصویری از متوفی، پاسخ ندادن به تماس های دیگر وراث، تحویل ندادن مدارک خود جهت انجام مراحل انحصار وراثت، حضور نیافتن در شورای حل اختلاف نشان داده که این مسائل باعث بروز سردرگمی، تنش و دلخوری برای دیگر ورثه شده و گاهی این اختلاف ها باعث بروز درگیری و مشاجره های بسیار جدی هم می شود اما خب راه چاره قانونی چیست؟
خوشبختانه قانون در این باره راهکار منطقی و مشخصی را ارائه نموده و این امکان را به هریک از وراث داده تا همه مراحل را به تنهایی انجام دهند. در حقیقت اگر هر یک از ورثه بنابر هر دلیلی موافق انجام کارهای مورد نیاز برای انحصار وراثت نباشد، با هیچ اقدام و راهکاری نمی تواند مانع صدور دادنامه انحصار وراثت شده و شورای حل اختلاف با توجه به اختیارات قانونی خود دادنامه انحصار ورثه را بدون حضور دیگر وراث تایید می نماید.
این مساله در مورد ایرانیان خارج از کشور هم دارای همین رویه اجرایی بوده و اگر یک یا چند تن از وراث خارج از کشور باشند و مدارک خود را برای انحصار وراثت ارائه نکنند هرکدام از وراث داخل ایران می توانند به تنهایی و بدون نیاز به داشتن مدارک دیگر بستگان متوفی و افراد دارای سهم الارث نسبت به درخواست صدور گواهی حصر ورثه اقدام نمایند که در این حالت اصل مدارک، از اداره ثبت احوال استعلام و نتیجه به آگاهی شعبه دادگاه خواهد رسید.
1-یکی از اصلی ترین مدارک مورد نیاز برای دریافت گواهی انحصار وراثت، ارائه استشهادیه بوده که در دفتر اسناد رسمی تنظیم و تایید می شود.
2- واژه های حصر وراثت و انحصار وراثت تنها از نظر لغوی با یکدیگر متفاوت و در عمل به معنی انجام فرایندهای تعیین وراث و تقسیم ارث است.
3- قانون هیچ تفاوتی در مورد حقوق وراث در داخل و خارج کشور قائل نشده است و ایرانیان خارج کشور می بایست مدارک مورد نیاز برای اثبات نسبت با متوفی را به کنسولگری ایران در آن کشور ارائه نمایند.
آیا برای تقسیم اموال حضور همه وراث لازم است؟
پس از مشخص شدن نام و شمار ورثه، مساله اصلی برای بازماندگان تقسیم اموال منقول و غیر منقول باقیمانده از متوفی خواهد بود که در این مورد هم این نگرانی وجود دارد که در صورت همکاری نکردن و یا در دسترس نبودن یک یا چند تن از وراث آیا می توان برای دادرسی به حقوق دیگر افراد خواهان ارثیه اقدام نمود یا خیر؟ پاسخ این پرسش هم شفاف و روشن است بله، نه تنها برای دریافت گواهی بلکه برای انحصار وراثت هم حضور همه وراث الزامی نیست بنابراین هرکدام از وراث میتوانند به تنهایی برای تقسیم امول اقدام کنند.
اقدامی که برای تقسیم اموال صورت می گیرد در اصطلاح حقوقی تحریر ترکه نامیده می شود که پیشنهاد می شود برای انجام کارهای مورد نیاز، همه وراث به یکی از ورثه وکالت دهند تا او به عنوان نماینده دارندگان سهم با وکیلی خبره قرارداد حقوقی روشنی، هم برای دریافت گواهی انحصار وراثت و هم برای تقسیم ترکه امضا نماید. ورثه خارج از کشور هم می توانند به طور مستقیم وکالت را از سامانه ثنا و یا سامانه میخک برای وکیل خود تایید نمایند.
برای ساده تر کردن روند واگذاری وکالت نامه پیشنهاد ویژگان استفاده از سامانه میخک است که شما می توانید به راهنمای کامل استفاه از این سامانه و تنظیم وکالت نامه در خارج از کشور در سایت ویژگان دسترسی داشته باشید.
برای تقسیم ارث در دادگاه های ایران چقدر زمان باید در نظر گرفت؟
روشن است که زمان دقیق را نمی توان برای انجام کارهای اداری و حقوقی در ایران و به خصوص در این مورد خاص بیان نمود و مواردی همچون:
شمار زیاد ورثه یا حجم بالای اموال به جا مانده از متوفی
پیچیدگی پرونده و خارج از کشور بودن یک یا چند تن از بازماندگان
کمبود اطلاعات مورد نیاز و طرح اعتراض و دعاوی از سمت هر یک وراث
یکسان نبودن سرعت اجرا و رسیدگی به پرونده ی انحصار وراثت در دادگاه شهر های گوناگون
بر زمان نتیجه گیری تاثیر گذار است اما به طور تقریبی دریافت گواهی انحصار وراثت نامحدود با توجه به لزوم انتشار آگهی معمولاً در بازه زمانی ۴۰-60 روز انجام می شود و زمان رسیدگی به دادخواست تحریر ترکه هم دست کم سه تا پنج هفته زمانبر خواهد بود.
در نظر داشته باشید که پس از صدور حکم تقسیم ترکه و تقسیم سهم ارث، مدتی ۲۰ روزه برای امکان تجدید نظر خواهی هم در نظر گرفته میشود و پس از قطعی شدن حکم، فرآیند اجرای آن آغاز خواهد شد.
به عنوان نکته پایانی خاطرنشان می شود که چنانچه هر یک از ورثه نسبت به چگونگی تقسیم اموال اعتراض داشته باشند، سه ماه پس از صدور گواهی انحصار وراثت فرصت خواهند داشت تا به صورت رسمی آن را ابراز داشته و در صورت نبود هیچ اعتراضی، تقسیم اموال به اجرا در خواهد آمد.
آیا ایرانیان خارج از کشور به تنهایی می توانند برای انحصار وراثت اقدام نمایند؟
قانون هیچ محدودیتی را برای پیگیری کارهای مربوط به انحصار وراثت برای هیچ کدام از بازماندگان به صورت فردی در نظر نگرفته و تنها با توجه به اینکه فرد فوت شده در داخل ایران یا خارج از کشور باشد پیش نیازها متفاوت خواهد بود بدین صورت که اگر فرد در خارج از کشور فوت کند و هر یک از ورثه او در خارج از کشور بخواهند سهم خود از مال و اموال او را در ایران دریافت کنند باید در گام نخست فوت او را با ارائه مدارک به سفارت اعلام و پس از انجام روند ادرای گواهی فوت کنسولی دریافت نمایند و با داشتن این مدرک به همراه دیگر مدارک متوفی کارها در ایران با کمک وکیل پیگیری شود، اما اگر فرد فوت شده در ایران باشد و بازمانده گان بخواهند بدون حضور در ایران پیگیری کارهای مربوط به ارث باشد تنها می باستی یک وکالت نامه وگواهی فوت را در اختیار وکیل قرار دهند.
روشهای دریافت وکالت انحصار وراثت افراد خارج از کشور
ایرانیان خارج از کشور برای انجام کارهای انحصار وراثت ناگزیر به استفاده از وکیل رسمی دادگستری برای رسیدگی به این امور نمی باشند و یک فرد مورد اعتماد و امین از اعضای خانواده یا دوستان و اشنایان هم می تواند این کارها را به جای آنها در ایران پیگیری نماید اما از آنجایی که یک وکیل متخصص در امور ارث با رعایت بی طرفی و دادگری به همه زاوایا و قوانین تاثیرگذار انحصار وراثت ایران آگاهی داشته می تواند از بروز بسیاری از اختلاف ها در این زمینه جلوگیری کند.
پیشنها ویژگان آن است که از یک وکیل رسمی در این امور کمک گرفته شود تا بتوان با کمترین هزینه در کوتاهترین زمان به نتیجه دلخواه رسید. برای واگذاری وکالت می توان از دو سامانه میخک و ثنا استفاده نمود که پیشنهاد می شود در مورد محتوای وکالت نامه هم از دانش و تجربه کارشناسان حقوقی بهره مند شوید.
وکالت انحصار وراثت افراد خارج از کشور در سامانه میخک
استفاده از این سامانه با توجه به روشن بودن مراحل انجام کار و سادگی در استفاده پیشنهاد نخست ویژگان است چراکه تنها با داشتن کد ملی و یک ایمیل می توان وکالت نامه انحصار وراثت را هم برای وکیل مدنی و هم برای وکیل رسمی ثبت و با رفتن به سفارت آن را به تایید رساند که نیازی به به فرستادن اصل وکالت نامه به ایران نخواهد بود.
وکالت انحصار وراثت افراد خارج از کشور در سامانه ثنا
ورود به این سامانه و استفاده از آن تنها برای هم میهنان مقیم خارج از کشوری امکانپذیر خواهد بود که دارای کارت ملی هوشمند بوده و یک شماره موبایل فعال در ایران هم داشته باشند، در این سامانه کار تنظیم وکالت نامه و بارگذاری آن در سایت به وسیله وکیل رسمی دادگستری انجام می شود و موکل آن را با دریافت کد پیامک شده تایید می نماید.
هزینه و زمان انجام کارهای انحصار وراثت برای ایرانیان خارج از کشور
هزینه های مرتبط با امور ارث را نمی توان به صورت دقیق پیش بینی نمود اما هزینه ها در برگیرنده مواردی همچون
مالیات بر ارث
هزینه ثبت درخواست در نهادهای رسمی
هزینه انتشار نام همه بازماندگان در روزنامه
هزینه تنظیم وکالت نامه و تایید آن در خارج از کشور
دستمزد دریافتی وکلا (در صورتی که از وکیل دادگستری استفاده شود) خواهد بود
که در هر پرونده با توجه به شمار بازماندگان و حجم دارایی و اموال به جای مانده از متوفی متفاوت می باشد در مورد زمان به نتیجه رسیدن درخواستها هم نمی توان یک بازه مشخصی را تعیین نمود چراکه روند پیگیری امور اداری در ایران پیرو یک زمانبندی مشخص نبوده و عوامل بسیاری در آن تاثیر گذار است اما می توان گفت که با کمک وکلای ویژگان این امور بین 4 تا 6 هفته به نتیجه خواهد رسید.
چرا بهتر است در انجام فرآیندهای انحصار وراثت به ویژه برای ایرانیان خارج از کشور از وکیل کمک گرفت؟
با وجود اینکه ارث همچون دیگر امتیازهای فردی از روشن ترین حقوق انسان ها در همه ی دنیا به رسمیت شناخته می شود اما یک مساله تخصصی بوده که برای رسیدگی به آن نیاز به دانش حقوقی افراد کارشناس در همان زمینه را دارد این مساله زمانی که وراث در خارج از کشور باشند از اهمیت بالاتری برخوردار بوده، چراکه گام نهادن در یک راه اشتباه و یا نا آگاهی از پیامدهای تصمیم هایی که گرفته می شود گاهی جبران ناپذیر می شود، برای نمونه اگر پدری فوت شود و داری فرزند پسری باشد که بین 7 تا 15 سال است جد پدری می تواند عهده دار امور ارثیه او باشد و مادر حقی در این زمینه ندارد و یا اینکه بر اساس ماده ۸۶۸ قانون مدنی وراث تا پیش از تقسیم ارث موظف هستند تمامی دیون متوفی را به صورت کامل پرداخت کنند.
خدمات تخصصی ویژگان برای انجام انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور
با توجه تخصصی بودن کارهای مربوط به وراثت و تقسیم ارث، به همه ایرانیان خارج از کشور چه آنهایی که سال ها در خارج از کشور زندگی می کنند و یا آنهایی که به تازگی مهاجرت نمودند پیشنهاد می شود انجام این امور را از همان مراحل نخست با وکیل رسمی وبا تجربه (از جمله وکلای دپارتمان حقوقی ویژگان) پیش ببرند تا بدون نیاز به حضور در ایران و با خیالی آسوده به آنچه در شان و حقوقشان است برسند.
نمونه دادخواست های مورد نیاز درباره امور وراثتی ایرانیان خارج از کشور
ثبت درخواست با تکمیل فرم پیش بینی شده در صفحه تماس با ما
پرسش های پرتکرار درباره امور ارث و میراث ایرانیان خارج از کشور
1. اگر زبان گواهی فوت صادر شده متوفی فارسی نباشد، چه باید کرد؟
در صورت تایید کنسولی شدن آن در وزارت خارجه کشور محل فوت و سفارت ایران می توان آنرا بصورت رسمی ترجمه و به دادگاه ارائه نمود.
2. قوانین ارث در مورد ایرانیان مقیم خارج از کشور چگونه اجرا میگردد؟
تفاوتی در قوانین ارث برای ایرانیان خارج از کشور نبوده و آن ها هم می بایست پیرو قوانین داخلی ایران باشند.
3. مالیات بر ارث متوفیان خارج از کشور چگونه محاسبه و دریافت میشود؟
پس از تشکیل پرونده در مورد دارایی های فرد فوت شده در گام نخست همه اموال منقول و غیرمنقول به قیمت روز قیمت گذاری می شود سپس همه ی بدهی های او مشخص و از این اموال کم خواهد شد و در پایان با توجه به سهم الارث هر یک از وراث مالیات برآورد می شود.
4. آیا مراجعه به کنسولگری ایران برای انجام امور انحصار وراثت الزامی است؟
اگر فرد در خارج از کشور فوت شده باشد بازماندگان وی می بایست برای دریافت گواهی فوت به سفارت رفته و کارها را پیگیری نمایند.
5. آیا می توان از حساب بانکی مشترک بعد از فوت یکی از افراد برداشت نمود؟
بر اساس قوانین بانکی اجازه برداشت از حساب مشترک تنها در زمانی است که هر دو نفر زنده باشند پس در صورت فوت یکی از صاحبان حساب، نفر دوم تنها با انجام فرایند انحصار وراثت و ارائه گواهی آن می تواند از این حساب برداشت نماید.
6. مراحل قانونی تعیین ورثه چگونه بوده و چه زمانی میتوانند سهم الارث بگیرند؟
در گام نخست افرادی که از ارث سهم می برند مشخص می شود، پس از تایید بازماندگان، فهرست امول و دارایی های متوفی باید مشخص و اگر بدهکاری قانونی باشد از آن کسر و پس از آن وارد فرآیند تقسیم اموال خواهد شد.
7. در صورت گم شدن گواهی فوت نسخه دوم از آن را چگونه می توان دریافت نمود؟
هر یک از بازماندگان می توانند نسبت به دریافت نسخه دوم گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف اقدام نمایند.
8. اگر متوفی در خارج از ایران فوت کرده باشد؛ امور انحصار وراثت چگونه پیش میرود؟
در گام نخست افرادی که از ارث سهم می برند مشخص میشود پس از تایید بازماندگان فهرست امول و دارایی های متوفی باید مشخص و اگر بدهکاری قانونی باشد از ان کسر و پس از ان وارد فرایند تقسیم اموال خواهد شد
9. برای انجام کارهای انحصار وراثت در ایران آیا حضور همه بازماندگان نیاز خواهد بود؟
خیر، همه کارهای مورد نیاز با کمک وکیل رسمی یا وکیل مدنی در ایران انجام می شود.
10. اگر متوفی در خارج از ایران فوت کرده باشد؛ امور انحصار وراثت چگونه پیش میرود؟
نمایندگی های ایران می بایستی فوت او را تایید نمایند و اگر اموالی از وی در ایران بجا مانده باشد روند آن همچون امور جاری در مرد انحصار وراثت درون ایران خواهد بود.
11. اگر ارثی به وراث برسد و یکی از وراث به هر دلیلی حاضر به تقسیم نباشد چه باید کرد؟
در صورت مخالفت و یا همکاری نکردن هر یک از ورثه، می بایست از دادگاه آخرین محل اقامتگاه متوفی درخواست انحصار وراثت شده و پس از مراجعه دیگر ورثه (وکیل هر یک از بازماندگان) به دادگاه تقاضای صدور دستور فروش اموال ورثه ای پیگیری شده که در این حالت آن فرد مخالف باید سهم دیگران را پرداخته یا به فروش این اموال رضایت دهد.(پس از صدور دستور فروش دادگاه او را ملزم به این کار خواهد نمود)
12. رسیدگی به درخواست انحصار وراثت ایرانیان خارج از کشور در مسئولیت کدام نهاد چیست؟
شورای حل اختلاف همان شهری که فرد فوت شده شایستگی رسیدگی به این امور را خواهد داشت.
13. آیا برای خرید املاکی که موروثی هستند از خارج از کشور به مشکل و دردرسر برخواهیم خورد؟
به طور کلی می توان گفت خرید اینگونه از املاک تفاوتی با دیگر املاک ندارد اما پیشنهاد می شود پیش از هر اقدامی از کارشناسان خبره و وکلای آگاه در این باره مشاوره گرفته شود تا با با رعایت موارد تاثیر گذار مشکلی به وجود نیاید
ارایه اصل سند مالکیت
ارایه گواهی انحصار وراثت جدید
اطمینان از داشتن یا نداشتن وصیت نامه
حضور وراث یا نماینده قانونی در هنگام معامله
ارایه مفاصا حساب مالیات برارث و تسویه حسابها
اطمینان از وجود نداشتن اشخاص محجور در بین وراث
اطمینان یافتن از تعیین و نصب قیم برای اشخاص محجور
پرداخت سهم هر یک از وراث از مبلغ معامله بصورت جداگانه
14. در صورتی که یکی از اموال متوفی در معرفی اموال و گواهی انحصاروراثت آورده نشود چه پیامدهایی خواهد داشت؟
نخست آنکه، آن مال به صورت رسمی قابل خرید و فروش و معامله نخواهد بود، افزون برا آن وراث به پراخت جریمه محکوم و مالیات آن نیز دریافت خواهد شد .
15. اگر گواهی انحصار وراثت دریافت نشده باشد آیا بازماندگان می توانند به صورت توافقی برای تقسیم ارثیه اقدام نمایند؟
خیر، برای معامله فروش و یا انتقال ارثیه می بایستی گواهی انحصار وراثت از شورای حل اختلاف دریافت شده و پس از پرداخت مالیات بر ارث نسبت به بخش کردن آن بین بازماندگان اقدام شود.