تعویض و تمدید پاسپورت در خارج از کشور

همان طور که می دانیم گذرنامه ( پاسپورت ) هر کشور در کنار اینکه مجوز خروج هر فرد از کشورش می باشد در دیگر کشورها یک سند رسمی و شناسنامه بین المللی قلمداد می شود که از اهمیت و نقش مهمی برخوردار می باشد چرا که دارای داده های مهم شناسایی افراد بوده که این داده ها بر اساس یک استاندارد بین المللی پذیرفته شده بین همه کشور ها در گذرنامه درج و صادر می شود.

تاریخچه، مشخصات و اعتبار گذرنامه ایـران

به گواه تاریخ، ایرانیان نخستین ملتی بودند که گذرنامه صادر کردند. در زمان اردشیر اول پادشاه هخامنشی، یعنی 522 سال پیش از میلاد مسیح برای مسافرت یکی از بزرگان یهود از سرزمین پارس به یهودیه اجازه عبوری در لوح سفر صادر شد که پس از آن برای مسافرت ایرانیان به کشورهای همسایه صدور این الواح به همان شکل رواج یافت که در پایان سفر این الواح در بایگانی مرکزی دولت پاسارگاد نگهداری می شده شگفت آور اینکه در این اسناد، نام مسافر، شمار همراهان، مبدا، مقصد و مسیر مسافرت به دقت مشخص و به آگاهی شهربان هربخش می رسید.

در ایرانِ معاصر هم گذرنامه برای نخستین بار در زمان احمد شاه قاجار در صده گذشته به شکل برگه ای یکبار مصرف برای سفر ایرانیان صادر شد و با تصویب قانون گذرنامه در سال 1312 گذرنامه ها در دو نوع گذرنامه عادی و غیر صادر می شدند تا به مرور به گذرنامه کنونی تبدیل شد.

هم اکنون گذرنامه ایران دارای تاریخ اعتبار 5 سال بوده در حالی که میانگین مدت اعتبار گذرنامه‌های صادر شده در بیشتر کشورهای دنیا 10 سال می‌باشد که همین مساله باعث افزایش هزینه‌ها و پرداختی شهروندان به ویژه برای ایرانیان مقیم خارج از کشور جهت دریافت گذرنامه می شود.

گذرنامه ایران به شکل دفترچه ای کوچک به رنگ زرشکی بوده که نام ایران روی آن به فارسی و لاتین به رنگ طلایی چاپ می شود. در صفحه اول گذرنامه در کنار مشخصات شناسایی و تاریخ صدور و پایان اعتبار یک شماره ی 8 رقمی اختصاصی که با یک حرف انگلیسی آغاز می شود وجود دارد که شماره گذرنامه یا همان Passport No می باشد.

رتبه پاسپورت ایران در دنیا

بر اساس رتبه بندی سالانه پاسپورت کشورهای دنیا، پاسپورت ایران در رده بندی پاسپورت های ضعیف و هم رده با کشورهایی همچون سودان، نیجیریه، لبنان در پایین رتبه ها قرار می گیرد و شهروندان ایرانی با این پاسپورت تنها می توانند به 44 کشور بدون ویزا مسافرت نمایند در حالیکه پاسپورت کشور امارات در همسایگی ایران همواره در میان 10 کشور برتر جای گرفته و اعتبار پاسپورت دیگر کشورهای همسایه ایران همانند ترکیه و قطر هم در بدترین حالت در رتبه های زیر 50 جهان هستند.

گفتنی است کشورهای تراز اول اروپایی ( آلمان، فرانسه، ایتالیا، فنلاند، هلند و ..) به همراه سنگاپور و ژاپن همواره در بالاترین رتبه بندی قدرت و اعتبار پاسپورت های دنیا به تایید مؤسسه هنلی Henley Passport Index قرار می گیرند جالب است که بدانیم با پاسپورت کشور آسیایی همچون سنگاپور بدون ویزا میتوان به 195 کشور دنیا سفرکرد.

چه زمانی می توان برای تعویض گذرنامه جدید اقدام نمود؟

بر اساس قوانین؛ برای دریافت گذرنامه جدید در خارج از کشور می بایست از اعتبار آن کمتر از شش ماه باقی مانده باشد اما با توجه به اینکه در برخی کشورها برای تمدید یا تایید اقامت گذرنامه ای با اعتبار بیش از شش ماه درخواست می شود بنابراین سفارت ها در این باره همکاری نموده و با بیان علت دریافت گذرنامه جدید پیش از بازه زمانی اعلام شده، نسبت به صدور گذرنامه جدید اقدام می نمایند.

روند اداری تعویض گذرنامه در خارج از کشور به چه صورت است؟

ایرانیان خارج از کشور می بایستی همه کارهای مورد نیاز خود ( ار جمله تعویض، تمدید، تغییر محل اقامت، دریافت مهرهای خروج و … ) را در سایت میخـــک ثبت نموده و از سامانه کد رهگیری دریافت نمایند.

چگونگی ثبت درخواست تعویض گذرنامه در سامانه میخک:

1- در گام نخست می بایست وارد سایت وزارت امور خارجه به نام سامانه میخک شوید.

2- سپس از دسته بندی های صفحه نخست می بایست بخش ” امور گذرنامه “ انتخاب شود.

3- پس از ورود به این صفحه چهار دسته بندی ( همانند تصویر بالا ) در دسترس بوده که در زیر شاخه درخواست گذرنامه امور اصلی قرار دارد.

• اگر صفحات پاسپورت پرشده و دیگر جای مهر ندارد
• اگر پاسپورتتان گم شده و یا اعتبار آن به پایان رسیده است
• اگر گذرنامه به هر علتی اسیب دیده و یا بخشی از آن مخدوش یا ناخوانا شده است
• اگر تغییرات محسوسی در چهره ایجاد شده و یا مشخصات شناسنامه عوض شده است
• اگر تابه حال گذرنامه ایرانی دریافت نشده و یا پدری بخواهد برای فرزند خود گذرنامه دریافت نماید

این گزینه را انتخاب و وارد صفحه ی دیگری شده که مشخصات هویتی درخواست کننده به صورت خودکار در آن درج شده پس از بررسی این مشخصات وارد صفحه پایانی مربوط به وارد کردن تصویر مدارک مورد نیاز خواهید شد که می بایستی مواردی که با ستاره قرمز( * ) یا کلمه اجباری مشخص شده بارگذاری شود.

برای تعویض گذرنامه در خارج از کشور چه مدارکی مورد نیاز خواهد بود؟

برای دریافت گذرنامه نو در نمایندگی ها ارائه اصل گذرنامه قدیمی، اصل مدارک شناسایی ایرانی، اصل مدرک اقامت معتبر خارجی به همراه اصل کارت پایان خدمت یا معافیت برای آقایان ( زیر 50 سال) از موارد اصلی مورد نیاز می باشد.

اما برای آنکه درخواست اولیه در سامانه میخک ثبت شود می بایستی تصاویر مناسبی از مدارک خواسته شده همانند تصویر بالا در سامانه بارگذاری شود که اسکن همه صفحه های شناسنامه و صفحه آخرین مهر خروج از ایران هم در سامانه ضروری می باشد.

تغییر محل اقامت در گذرنامه چگونه و چه زمانی انجام می شود؟

بر پایه قوانین مدنی ایران، محل اقامت هر فرد کشوری است که او در آنجا به زندگی و کار می پردازد بنابراین افرادی که خارج از کشور زندگی می کنند و دارای اقامت معتبر و یا گذرنامه خارجی هستند می توانند محل اقامت خود را در پاسپورت از ایران به کشور محل زندگی تغییر دهند.

مزیت تغییر محل اقامت در گذرنامه

تغییر محل اقامت در پاسپورت که گاهی با محل صدور گذرنامه اشتباه گرفته می شود باعث شده که هنگام خروج از کشور نیاز به ارائه مجوز دیگری( از اداره مهاجرت و گذرنامه) برای خروج از کشور نباشد و تنها با پرداخت عوارض خروج فرد بتواند از کشور خارج شود که این مساله برای مشمولان نظام وظیفه و کسانی که بدون داشتن کارت پایان خدمت یا معافیت نظام وظیفه و با وثیقه گذاری دانشجویی یا توریستی از کشور خارج شده اند بسیار حائز اهمیت است؛ چرا که این دست از افراد با تغییر محل اقامت در پاسپورت و دریافت مهر خروج مشمولین می توانند بدون مشکل به ایران مسافرت نمایند.

تغییر محل اقامت در گذرنامه به جز مشمولین نظام وظیفه برای خانم های متاهل هم می تواند دارای اهمیت باشد چرا که خروج بانوان از کشور به اجازه همسر بستگی داشته و چنانچه خانمی که در خارج از کشور زندگی می کند تنها به ایران مسافرت نماید و محل اقامت پاسپورت او همچنان ایران باشد می بایستی از همسر خود رضایت نامه محضری و یا وکالت نامه رسمی ارائه نماید اما اگر محل اقامت را پیش از ورود به ایران به کشور محل زندگی تغییر داده باشد بدون نیاز به ارائه مجوز خاصی می تواند از کشور خارج شود.

دریافت مهر خروج مشمولین و مهر خروج دانشجویی

این دو مهر؛ تسهیلاتی برای سفر مشمولین نظام وظیفه به کشور و اجازه خروج آنها به شمار می آید و به دارنده آن این اجازه را می دهد که بدون نیاز به داشتن کارت پایان خدمت و یا معافیت و بر اساس شرایطی خاص و با محدودیت اجازه موقتی برای سفر به ایران را داشته باشد.

مهر خروج دانشجویی: این مهر در گذرنامه دانشجویان مورد تایید وزارت علوم و وزارت بهداشت به شرط ارائه گواهی اشتغال به تحصیل در ترم جدید درج شده و از مهر ماه هر سال تا پایان شهریور سال بعد داری اعتبار است. با داشتن این مهر دانشجو می تواند تا سه بار در سال به ایران مسافرت و در مجموع 120 روز در کشور اقامت داشته باشد.

مهر خروج مشمولین: این مهر در گذرنامه مشمولین غایب نظام وظیفه و پس از انجام امور اداری لازم در ایران شامل لغو معافیت تحصیلی و تعیین تکلیف وثیقه سپرده شده هنگام خروج در نمایندگی ها درج می شود و دارنده آن می تواند دوبار درسال به ایران مسافرت و تا 90 روز در کشور اقامت داشته باشد، در حال حاضر این مهر تا پایان سال 1405 دارای اعتبار می باشد و برای دریافت آن می بایست محل اقامت در پاسپورت به کشوری غیر از ایران تغییر یابد.

پیشنهاد می شود اطلاعات بیشتر در این باره را در صفحه اختصاصی بخش نظام وظیفه سایت ویژگان بیابید.

منظور از مدرک اقامتی معتبر خدمت گیرنده برای دریافت پاسپورت در خارج از کشور چیست؟

با توجه به اینکه داشتن اقامت قانونی در کشورهای خارجی برای دریافت خدمات کنسولی در نمایندگی ها الزامی می باشد، بنابراین ارائه مدرک اقامتی خارجی با تاریخ معتبر که نشان دهنده این امر باشد ضروری است که از آن جمله می توان به موارد زیر اشاره نمود:

• پاسپورت خارجی
• کارت اقامت یا شهروندی
• ویزای تحصیلی، کار یا سرمایه گذاری
• کارت ملیت خارجی یا کارت اقامت پناهندگی

ویژگــان چه خدماتی را برای تعویض گذرنامه خارج از کشور می تواند ارائه نماید؟

با توجه به اینکه همه امور مرتبط با صدور و تعویض گذرنامه در خارج از کشور در نمایندگی ها( سفارت) انجام می شود بنابراین ویژگــان امکان ارائه هیچ گونه خدمتی در این باره را نداشته اما در کنار ارائه راهکارهای قانونی و مشاوره های تخصصی در این باره به ایرانیان خارج از کشور برای انجام درست فرآیندهای اینترنتی و حضوری، برای ثبت درخواست ها در سامانه میخک همراه هموطنان مقیم خارج از کشور خواهد بود.

عابر غیرمجاز کیست وآیا می تواند پاسپورت دریافت نماید؟

افرادی که از مرزهای غیر رسمی و یا راه های غیر قانونی و در اصطلاح عامیانه به صورت قاچاقی از ایران خارج شده و در حال حاضر محل زندگی و کار آنها کشور دیگری می باشد عایر غیرمجاز شناخته می شوند.

اینگونه افراد در گام نخست باید وارد سامانه میخک شده و در بخش امور سجلات گزینه عابرین غیر مجاز را انتخاب و اطلاعات و مدارک خواسته شده را تکمیل نموده و از سیستم کد رهگیری دریافت نمایند، سپس منتظر بمانند تا روال اداری لازم از سمت سفارت برای استعلام وضعیت از ایران گرفته شود و در صورتی که پاسخ این استعلام از مرکز مثبت بود ( دریافت پاسخ استعلام از ایران ممکن است تا چند ماه هم زمانبر باشد) نسبت به ثبت درخواست دریافت گذرنامه جدید در سامانه میخک اقدام نمایند. پس از اعلام موافقت با صدور گذرنامه، خواهان می بایستی در سامانه میخک این بار در بخش امور گذرنامه درخواست صدور پاسپورت جدید با عنوان گذرنامه عابرین غیر مجاز را ثبت نموده و پس از دریافت کد رهگیری و گرفتن نوبت اینترنتی با در دست داشتن اصل مدارک شناسایی ایرانی و مدرک معتبر اقامت خارجی در روزهای پذیرش به سفارت مراجعه نماید، خاطر نشان می شود افراد ساکن کشورهای آمریکا و کانادا می بایستی اصل مدارک مورد نیاز را به همراه کد رهگیری و تعرفه خدمات کنسولی به صورت مانی اوردر ( Money Order ) به دفتر واشنگتن پست نمایند.

گم شدن پاسپورت در خارج از کشور

همان طوری که اشاره شد پاسپورت یک مدرک شناسایی مهم در خارج از کشور است که دارنده آن می بایست در نگهداری آن بسیار دقت نماید چرا که در صورت گم شدن یا دزدیده شدن آن پیامدهایی ناگواری می تواند به همراه داشته باشد بنابراین پیشنهاد میشود که در اولین فرصت یک رونوشت یا تصویر خوانا و با کیفیت از صفحه اول به همراه مهر خروج مشمولین یا مهر خروج دانشجویی و صفحه ای که آخرین مهر خروج از کشور در آن درج شده است آماده و در موبایل و لپ تاپ ذخیره شود تا در صورت بروز این مشکل، بررسی و دسترسی به داده های مهم آن برای سفارت فراهم شود.

اما اگر بنابر هر دلیلی این مساله پیش آمد دارنده پاسپورت می بایست در کوتاهترین زمان گم شدن یا دزیده شدن آنرا به آگاهی اداره پلیس محلی رسانده و گزارش رسمی دریافت نماید. در گزارش پلیس می بایست شماره پاسپورت و مشخصات شناسایی فرد گواهی شده و اصل یا رونوشتی از آن به سفارت ارائه شود. پس از دریافت گزارش از پلیس باید به سفارت رفته و درخواست صدور گذرنامه شود که روند پاسخگویی سفارتها هم بر مبنای کد رهگیری ثبت درخواست در سامانه میخکاست. با داشتن کد رهگیری درخواست مدارک زیر را هم می بایست به همراه داشت:

• عکس پرسنلی
• اصل مدرک اقامتی با تاریخ معتبر
• اصل شناسنامه و کارت ملی به همراه کپی از آنها
• گزارش رسمی پلیس که شماره گذرنامه و مشخصات دارنده گذرنامه گم شده گواهی شده است
• کارت پایان خدمت یا معافیت یا نامه معافیت دانشجویی یا گواهی تعیین وضعیت از سوی سازمان نظام وظیفه برای آقایان بین 18 تا 50 سال

اگر به همراه پاسپورت شناسنامه هم گم یا دزدیده شده باشد در گام نخست باید درخواست صدور شناسنامه المثنی پیگیری شده و پس از تایید سفارت نسبت به دریافت گذرنامه اقدام شود.